Η σκλήρυνση κατά πλάκας, η ρευματοειδής αρθρίτιδα, ο διαβήτης Τύπου 1, φλεγμονώδης νόσος του εντέρου, μυοκαρδίτιδα, θυρεοειδίτιδα, ραγοειδίτιδα, συστηματικός ερυθηματώδης λύκος και η βαριά μυασθένεια είναι αυτοάνοσες νόσοι ειδικές για κάποιο όργανο, που προσβάλλουν πάνω από το 5% του πληθυσμού, παγκοσμίως [1].

Αν και η αιτιολογία των αυτοάνοσων νόσων παραμένει άγνωστη και ακόμη αναζητείται ο τρόπος θεραπείας τους, η χρησιμοποίηση φυτικών και διατροφικών συμπληρωμάτων βρίσκεται σε άνοδο από τους πάσχοντες από αυτοάνοσα νοσήματα. Ο λόγος, για τον οποίον χρησιμοποιούνται φυσικές ουσίες από τους πάσχοντες από αυτοάνοσα νοσήματα είναι κυρίως διότι είναι αποτελεσματικά, χωρίς να προκαλούν συνήθως παρενέργειες και  είναι προσιτά και φθηνά [2].

Η κουρκουμίνη είναι μια πολυφαινολική ένωση, που αποτελεί το κύριο συστατικό του ριζώματος του φυτού Κουρκουμάς ή Κουρκούμη η μακρα [Curcuma longa] η οποία χρησιμοποιείται παραδοσιακά στην |Ιατρική της Ινδίας, Κίνας, Ιαπωνίας για την ανακούφιση πόνων και επούλωση τραυμάτων.

Οι σύγχρονες έρευνες έχουν αποδείξει ότι η κουρκουμίνη έχει ισχυρές αντιοξειδωτικές, αντιφλεγμονώδεις, αντικαρκινικές, καρκινοπροληπτικές, αντιμεταστατικές ιδιότητες.

Οι δράσεις αυτές της κουρκουμίνης προκύπτουν εξαιτίας της δυνατότητας της να δρα ταυτόχρονα σε πολλαπλούς μοριακούς στόχους που σχετίζονται με την κυτταρική απόπτωση και σε βιοχημικές οδούς που σχετίζονται με την επιβίωση των κυττάρων [3].

Με άλλες μελέτες έχει γίνει σημαντική εμβάθυνση των σχέσεων της κουρκουμίνης και της λειτουργίας του ανοσοποιητικού συστήματος.

Η κουρκουμίνη μπορεί να ανακόψει την παραγωγή των ενζύμων και των κυτταροκινών της φλεγμονής, εμποδίζοντας τη συνδετική δραστηριότητα του NF-κB με την έμφυτη και προσαρμοστική ανοσία. Αυτή η δυνατότητα μπορεί να αξιοποιηθεί κατά των ποικίλων αυτοάνοσων νοσημάτων και των φλεγμονών [4, 5].

Επιπλέον έχει βρεθεί ότι η κουρκουμίνη μεσολαβεί στην ανάπτυξη και λειτουργία ποικίλων ανοσοκυττάρων [6, 7].

Μερικές μελέτες σε πειραματόζωα δείχνουν ότι η κουρκουμίνη μπορεί να εξασθενήσει την καταστροφή των Τ λεμφοκυττάρων που προκαλεί ο καρκίνος και να αποκαταστήσει την αντικαρκινική δράση των CD8+ T λεμφοκυττάρων [8, 9].

Αν και η σύνδεση μεταξύ της κουρκουμίνης, του ανοσοποιητικού συστήματος και της ανακοπής της ανάπτυξης του καρκίνου χρειάζεται περαιτέρω έρευνες, οι απαραπάνω αποδείξεις δείχνουν ότι το όφελος από τους πολλαπλούς τρόπους δράσης της κουρκουμίνης και η ανοσοτροποποίηση που προκαλεί η κουρκουμίνη καθιστά την υιοθετούμενη θεραπεία με Τ λεμφοκύτταρα [adoptive T-cell therapy] πιο αποτελεσματική σε συνδυασμό με τη συμβατική θεραπεία..

Πρόσφατες μελέτες δείχνουν ότι η κουρκουμίνη ανακουφίζει τη σκλήρυνση κατά πλάκας, ρευματοειδή αρθρίτιδα, ψωρίαση, και η φλεγμονώδης νόσος του εντέρου σε ανθρώπους και πειραματόζωα.
Η κουρκουμίνη διαθέτει αντιοξειδωτικές και ανασταλτικές JNK [Jun N-terminal kinases] και ειδικά προστατεύει τους νευράξονες, αλλά όχι τα σώματα των νευρωνικών κυττάρων από την εκφύλιση που προκαλείται από τη μεσολάβηση του ΝΟ. Η κουρκουμίνη είναι μια ουσία που προστατεύει τους νευράξονες από τη νευροφλεγμονή [10].

Η κουρκουμίνη ανακόπτει αυτές τις αυτοάνοσες νόσους ρυθμίζοντας τις φλεγμονώδεις κυτταροκίνες, όπως η IL-1beta, IL-6, IL-12, TNF-alpha και IFN-γάμμα και οι σχετιζόμενες με σηματοδοτικές κυτταρικές ουσίες, όπως η JAK-STAT, AP-1, και ο NF-kappa B [11].

Η κουρκουμίνη βρέθηκε ότι δρα ευεργετικά στις φλεγμονώδεις νόσους του εντέρου (Ελκώδης κολίτιδα, νόσος του Crhon) μέσω της καταστολής του NF-κB, τροποποιώντας έτσι την ανοσοαπόκριση [12].

Αν και τα επωφελή αποτελέσματα των υγιεινών τροφών [nutraceuticals] επιτυγχάνονται παραδοσιακά μέσω της διατροφικής κατανάλωσης σε μικρές ποσότητες για μακρές χρονικές περιόδους, η χρήση κεκαθαρμένων ενεργών χημικών ενώσεων, όπως η κουρκουμίνη σε υψηλότερες δόσεις για θεραπευτικούς σκοπούς θα πρέπει να γίνεται προσεκτικά, μέχρις ότου καθοριστούν οι αποτελεσματικές δόσεις κατά των αυτοανόσων νόσων [13].

Οι χρόνιες και πολύπλοκες αυτοάνοσες νόσοι, προς το παρόν αντιμετωπίζονται ανακουφιστικά με ανοσοκατασταλτικά φάρμακα. Χρειάζονται θεραπείες πολλαπλών στόχων, προκειμένου να προκληθεί μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα.

Η κουρκουμίνη αποδείχτηκε ότι δρα σε πολλαπλούς στόχους και μπορεί να χορηγηθεί σε υψηλές δόσεις. Έχουν χορηγηθεί μέχρι 8 γραμμάρια ημερησίως επί 18 μήνες χωρίς τοξικά αποτελέσματα σε ανθρώπους [14].

Παρά τούτο η χρησιμότητα της κουρκουμίνης είναι περιορισμένη λόγω της πτωχής απορροφητικότητάς της από το έντερο, τον ταχύ μεταβολισμό και την πτωχή διαθεσιμότητά της.

Το πρόβλημα αυτό φαίνεται ότι ξεπεράστηκε, είτε χορηγώντας την κουρκουμίνη με ορισμένες συνοδές ουσίες, όπως η πιπερίνη που αυξάνει την απορροφητικότητα της κουρκουμίνης κατά 20 φορές ή με την δημιουργία διαφόρων μορφών κουρκουμίνης, όπως η μικροποιημένη κουρκουμίνη, που αυξάνει τη βιοδιαθεσιμότητα της κουρκουμίνης κατά 27 φορές και η υγρή μικκυλιακή κουρκουμίνη, η οποία την αυξάνει τη βιοδιαθεσιμότητα της κουρκουμίνης κατά 185 φορές με βάση την AUC ή κατά 18.500% [15].

Επίσης έχει βρεθεί ότι με τη μεσολάβηση θερμότητας αυξάνει η διαλυτότητά της κουρκουμίνης στο νερό κατά 12 φορές. Με τη βοήθεια της ηλεκτροφορητικής τεχνικής SDS-PAGE [sodium dodecyl sulfate polyacrylamide gel electrophoresis] και SPR έχει αποδειχτεί ότι η διαλυτοποιημένη με θερμότητα κουρκουμίνη [heat-solubilized curcumin] συνδέεται με πρωτεΐνες [18].

Βάσει αυτής της σύνδεσης διατυπώθηκε η υπόθεση ότι η διαλυτοποιημένη με θερμότητα κουρκουμίνη θα μπορούσε να προλάβει τη στόχευση των αυτοαντισωμάτων των σχετικών αντιγόνων.
Αποδείχτηκε ότι η διαλυτοποιημένη με θερμότητα κουρκουμίνη ελάττωσε σημαντικά τη σύνδεση των αυτοαντισωμάτων ασθενών με σύνδρομο Sjögren (SS) (μέχρι 43/70 % αντιστοίχως και με συστηματικό ερυθηματώδη λύκο [SLE] ( μέχρι 52/70 % αντιστοίχως), καθώς επίσης και σε πειραματόζωα με SS (μέχρι 50/60 % αντιστοίχως , προς τα σχετικά αντιγόνα τους [16].

Παρά τούτο η ανακοπή δεν ήταν ειδική για την αυτοανοσία. Η διαλυτοποιημένη με θερμότητα κουρκουμίνη επίσης ανέκοψε τη σύνδεση της πολυκλωνικής αντι-σπεκτρίνης προς σπεκτρίνη (50/56 % αντιστοίχως).

Στο συστηματικό ερυθηματώδη λύκο και άλλες αυτοάνοσες νόσους έχουν ενοχοποιηθεί η οξειδωτική βλάβη και η οξειδωτική τροποποίηση πρωτεϊνών [16].

Συνδεόμενη η κουρκουμίνη με πρωτεΐνες θα μπορούσε να προλάβει την οξειδωτική τροποποίηση των πρωτεϊνών που προκαλούνται από το οξειδωτικό στρες.
Βάσει των ανωτέρω η πολυπρόσωπη διαλυτοποιημένη με θερμότητα κουρκουμίνη [multifaceted heat-solubilized curcumin ] μπορεί να ανακουφίσει τις αυτοάνοσες διαταραχές [17]. 

Αν η διαλυτοποιημένη με θερμότητα κουρκουμίνη αυξάνει τη βιοδιαθεσιμότητα της κουρκουμίνης κατά 7 φορές και μπορεί να ανακουφίσει τις αυτοάνοσες νόσους γίνεται αντιληπτό ότι χρησιμοποιώντας κουρκουμίνη με τη μεγίστη δυνατή βιοδιαθεσιμότητα, όπως η υγρή μικκυλιακή κουρκουμίνη NovaSOL®Curcumin [Curcugkel] θα μπορούσε να περιμένει κανείς πολύ καλύτερα ανακουφιστικά αποτελέσματα. στις αυτοάνοσες νόσους.

Η επινόηση της υγρής μικκυλιακής κουρκουμίνης NovaSOL®Curcumin που έχει μεγαλύτερη απορροφητικότητα κατά 185 φορές με βάση την ΑUC ή μεγαλύτερη κατά 18.500% δημιουργεί σοβαρές υποσχέσεις για τη συμπληρωματική θεραπεία των αυτοάνοσων νόσων, χωρίς να προκαλούνται παρενέργειες.

Η υγρή μικκυλιακή κουρκουμίνη NovaSOL®Curcumin κυκλοφορεί στην Ελλάδα υπό μορφή των καψουλών Curcugkel. Κάθε κάψουλα Curcugkel περιέχει 670mg υγρής μικκυλιακής κουρκουμίνης NovaSOL®Curcumin που αντιστοιχεί σε 36mg κουρκουμίνης που ισοδυναμεί προς 8 γραμμάρια φυσικής σκόνης κουρκουμίνης.

Η δοσολογία της κουρκουμίνης είναι μία κάψουλα ημερησίως μετά το φαγητό επί τρεις μήνες. Στα αυτοάνοσα νοσήματα η δόση εξατομικεύεται από το θεράποντα ιατρό, και χορηγείται συμπληρωματικά με τα συμβατικά φάρμακα, ανάλογα με τη νόσο και τον ασθενή.

Bιβλιογραφική Τεκμηρίωση
1. Glinda S. Cooper,a,* Milele L.K. Bynum,b and Emily C. Somersc
Recent Insights in the Epidemiology of Autoimmune Diseases: Improved Prevalence Estimates and Understanding of Clustering of Diseases. J Autoimmun. 2009 Nov–Dec; 33(3-4): 197–207.

2. Wright S, Yadav V, Bever C Jr, Bowen J, Bowling A, Weinstock-Guttman B, Cameron M, Bourdette D, Gronseth GS, Narayanaswami P. Summary of evidence-based guideline: complementary and alternative medicine in multiple sclerosis: report of the Guideline Development Subcommittee of the American Academy of Neurology. Neurology. 2014 Oct 14;83(16):1484-6.

3. Kunnumakkara AB, Anand P, Aggarwal BB. Curcumin inhibits proliferation, invasion, angiogenesis and metastasis of different cancers through interaction with multiple cell signaling proteins. Cancer Lett 2008;269:199–225.

4. Jagetia GC, Aggarwal BB. . “Spicing up” of the immune system by curcumin. J Clin Immunol 2007;2727:19–35.

5. Aggarwal BB, Sung B. Pharmacological basis for the role of curcumin in chronic diseases: an age-old spice with modern targets. Trends Pharmacol Sci 2009;30:85–94.

6. Jagetia GC, Aggarwal BB. . “Spicing up” of the immune system by curcumin. J Clin Immunol 2007;2727:19–35.

7. Varalakshmi Ch, Ali AM, Pardhasaradhi BV, Srivastava RM, Singh S, Khar A
. Immunomodulatory effects of curcumin: in-vivo. Int Immunopharmacol 2008;8:688–700.

8. Bhattacharyya S, Md Sakib Hossain D, Mohanty S, Sankar Sen G, Chattopadhyay S, Banerjee S, et al.Curcumin reverses T cell-mediated adaptive immune dysfunctions in tumor-bearing hosts. Cell Mol Immunol 2010;7:306–15.

9. Churchill M, Chadburn A, Bilinski RT, Bertagnolli MM.. Inhibition of intestinal tumors by curcumin is associated with changes in the intestinal immune cell profile. J Surg Res 2000;89:169–75.

10. Tegenge MA1, Rajbhandari L1, Shrestha S1, Mithal A1, Hosmane S1, Venkatesan A2. Curcumin protects axons from degeneration in the setting of local neuroinflammation. Exp Neurol. 2014 Mar;253:102-10. doi: 10.1016/j.expneurol.2013.12.016. Epub 2013 Dec 29.

11. Schmitz K1, Barthelmes J1, Stolz L1, Beyer S1, Diehl O1, Tegeder I2. "Disease modifying nutricals" for multiple sclerosis. Pharmacol Ther. 2014 Nov 27. pii: S0163-7258(14)00215-0.

12. Vecchi Brumatti L, Marcuzzi A, Tricarico PM, Zanin V, Girardelli M, Bianco AM. Curcumin and Inflammatory Bowel Disease: Potential and Limits of Innovative Treatments. Molecules. 2014 Dec 16;19(12):21127-21153.

13. Bright JJ1. Curcumin and autoimmune disease. Adv Exp Med Biol. 2007;595:425-51.

14. Cheng A-L, Hsu C-H, Lin J-K, et al. Phase I clinical trial of curcumin, a chemopreventive agent, in patients with high-risk or pre-malignant lesions. Anticancer Research. 2001;21(4 B):2895–2900. [PubMed]

15. Schiborr C, Kocher A, Behnam D, Jandasek J, Toelstede S, Frank J. The oral bioavailability of curcumin from micronized powder and liquid micelles is significantly increased in healthy humans and differs between sexes. Mol Nutr Food Res. 2014 Mar;58(3):516-27. doi: 10.1002/mnfr.201300724. Epub 2014 Jan 9.

16. Kurien BT1, D'Souza A, Scofield RH. studies: a possible therapy to alleviate autoimmune disorders. Mol Nutr Food Res. 2010 Aug;54(8):1202-9.

17. Biji T. Kurien,§* Anil D'Souza,# and R. Hal Scofield§#& Heat-solubilized curry spice curcumin inhibits antibody-antigen interaction in in vitro studies: A possible therapy to alleviate autoimmune disorders. Mol Nutr Food Res. Aug 2010; 54(8): 1202–1209.

18. Scofield RH, Kurien BT, Ganick S, McClain MT. Modification of lupus-associated 60-kDa Ro protein with the lipid oxidation product 4-hydroxy-2-nonenal increases antigenicity and facilitates epitope spreading. Free Radic Biol Med. 2005;38:719–728. [PubMed]