Η νοσηρότητα, αναπηρία και ο θάνατος μετά από έμφραγμα του μυοκαρδίου εξακολουθεί να αποτελεί σοβαρό πρόβλημα της Δημόσιας Υγείας [1].

Θεραπευτικά το έμφραγμα αντιμετωπίζεται άμεσα σε ειδική καρδιολογική μονάδα ή μονάδα εντατικής θεραπείας νοσοκομείου. Η επαναιματάρδευση της καρδιάς επιδιώκεται είτε με διαδερμική στεφανιαία παρέμβαση ή με χειρουργική παράκαμψη (bypass) με αγγειακό μόσχευμα της αποφραχθείσης αρτηρίας.

Παρά τούτο η αποκατάσταση της ροής του αίματος στο ισχαιμικό μυοκάρδιο, παραδόξως, μπορεί να επιδεινώσει την ιστική βλάβη που προκάλεσε η ισχαιμία στην καρδιά και να αρχίσει μια διαδικασία κακής ιστικής αποκατάστασης του πάσχοντος μυοκαρδίου με τη δημιουργία δυσλειτουργικής ουλής στην περιοχή του εμφράγματος [2].

Κατά τη διάρκεια των αρχικών σταδίων του εμφράγματος του μυοκαρδίου η αποδόμηση της εξωκυττάριας θεμέλιας ουσίας από μεταλλοπρωτεινάσες που ενεργοποιούνται από το τοπικό οξειδωτικό στρες, οδηγεί προοδευτικά στην εξάπλωση του εμφράγματος, λέπτυνση των τοιχωμάτων των κοιλιών της καρδιάς και διάτασή τους [3].

Το οξειδωτικό στρες είναι το κύριο χαρακτηριστικό της διαδικασίας της φλεγμονής και συμμετέχει σε ποικίλες παθολογικές καταστάσεις , περιλαμβανομένης και της αθηρωματοσκλήρυνσης.

Ένας από τους σημαντικούς μηχανισμούς, στους οποίους το οξειδωτικό στρες μπορεί να παίξει κάποιο ρόλο, είναι η ενεργοποίηση των μεταλλοπρωτεϊνασών της εξωκυττάριας θεμέλιας ουσίας στο μυοκάρδιο, όπως η ΜΜΡ-2, η οποία συμμετέχει στην αποσταθεροποίηση της αθηρωματικής πλάκας [4]. 

Μετά το ισχαιμικό επεισόδιο ακολουθεί η επούλωση της περιοχής του εμφράγματος, Οι καρδιακοί ινοβλάστες παίζουν κεντρικό ρόλο στη διατήρηση της εξωκυττάριας θεμέλιας ουσίας του φυσιολογικού μυοκαρδίου και ως μεσολαβητές της φλεγμονώδους και ινοποιητικής επαναδόμησης του μυοκαρδίου, που έχει υποστεί βλάβη και ανεπαρκεί λειτουργικά [5].

Στην περιοχή του εμφράγματος οι ινοβλάστες πολλαπλασιάζονται και εναποθέτουν κολλαγόνο, προκειμένου να δημιουργήσουν τη διορθωτική ινοποιημένη και μη συστελλόμενη ουλή. Αυτές οι αλλαγές προκαλούν περαιτέρω διάταση των κοιλιών της καρδιάς, καρδιακή δυσλειτουργία και καρδιακή ανεπάρκεια [6].

Γενικά είναι αποδεκτό ότι, αρχικά το διασπασμένο προϋπάρχον δίκτυο από κολλαγόνο οδηγεί σε λέπτυνση και διάταση των κοιλιακών τοιχωμάτων, ενώ το πρόσφατα συντεθειμένο κολλαγόνο καταλήγει σε ουλώδη ιστό και διαστολική δυσλειτουργία της αριστεράς κοιλίας [7].

Με αυτή την άποψη η ενεργοποίηση των μεταλλοπρωτεϊνασών (ΜΜΡs) έχει συσχετιστεί με τη διάσπαση της εξωκυττάριας θεμέλιας ουσίας και της σηματοπδοτικής οδού μετασχηματικού παράγοντα ανάπτυξης [transforming growth factor (TGFβ1/Smads)]. Έχει υποστηριχτεί ότι αυτή η διαδικασία παίζει μείζονα ρόλο στη μεσολάβηση για τη σύνθεση του κολλαγόνου και στη δημιουργία ουλώδους ιστού στο εμφραγμένο μυοκάρδιο κατά τη διάρκεια της καρδιακής επιδιόρθωσης [8, 9].

Η αυξανόμενη συχνότητα της καρδιακής ανεπάρκειας που είναι το επακόλουθο της δημιουργίας της μετά το έμφραγμα ουλής έχει οδηγήσει σε ερευνητικές προσπάθειες ανάπτυξης φαρμακολογικών στρατηγικών προστασίας της καρδιάς μετά τη δημιουργία του εμφράγματος και της δυσλειτουργικής ουλής που το ακολουθεί [10].

Παρά ταύτα, λίγα από τα υπάρχοντα φάρμακα που αναστέλλουν τη δημιουργία ουλώδους ιστού, προάγουν την καρδιακή επιδιόρθωση και ως εκ τούτου και τη βελτίωση της καρδιακής λειτουργίας, αφότου η επαναιματάρδευση έχει τύχει κλινικής αποδοχής για τη θεραπεία ρουτίνας των ασθενών με έμφραγμα του μυοκαρδίου [11].

Η καρδιοπροστατευτική δράση της κουρκουμίνης στο έμφραγμα του μυοκαρδίου

Η πολυφαινόλη κουρκουμίνη, που αποτελεί το κύριο συστατικό του ριζώματος του φυτού κουρκουμάς ή κουρκούμη η μακρά (curcuma longa) έχει αποδειχτεί ότι διαθέτει πολλαπλές θεραπευτικές ιδιότητες, χωρίς να προκαλεί παρενέργειες.

Κύριες ιδιότητες της κουρκουμίνης είναι η αντιοξειδωτική, αντιφλεγμονώδης, αντικαρκινική, καρκινοπροφυλακτική, αντιμεταστατική και η παρεμπόδιση της δημιουργίας ινώδους ιστού [12].

Είναι γνωστό από το παρελθόν ότι η κουρκουμίνη αναστέλλει την ανάπτυξη της υπερτροφίας των κυττάρων του μυοκαρδίου και την καρδιακή ανεπάρκεια από υπέρταση, εξασθενώντας τη δραστηριότητα της p300 ακετυλτρανσφεράσης της ιστόνης [13].

Εν τούτοις, μέχρι πρό τινος, δεν ήταν γνωστόν, αν η κουρκουμίνη θα μπορούσε να επηρεάσει την επούλωση του εμφράγματος, με την καθημερινή χορήγησή της από το στόμα, μετά την ισχαιμία που ακολουθείται από επαναιματάρδευση του μυοκαρδίου.

Απάντηση σ’αυτό το ερώτημα έδωσε ο Ο Ning-Ping Wang, και οι συνεργάτες (2012), προκαλώντας ισχαιμία του μυοκαρδίου σε επίμυες και επαναιματάρδευση της περιοχής του εμφράγματος.
Κατά τη φάση της επαναιματάρδευσης χορήγησαν από το στόμα στα πειραματόζωα κουρκουμίνη και βρήκαν ότι η κουρκουμίνη περιόρισε το επίπεδο της μαλονδιαλδεϋδης , ανέστειλε τη δραστηριότητα των μεταλλοπρωτεϊνασσών (MMPs), προστάτευσε την εξωκυττάρια θεμέλια ουσία (ECM) από διάσπαση, ελάττωσε την εναπόθεση κολλαγόνου, περιόρισε την έκταση της πλούσιας σε κολλαγόνο ουλής και αύξησε τη μάζα του βιώσιμου μυοκαρδίου.

Επιπρόσθετα με τον περιορισμό της σύνθεσης κολλαγόνου και ίνωσης στο ισχαιμικό/ἔπαναιματαρδευόμενο μυοκάρδιο, η κουρκουμίνη ελάττωσε σημαντικά την έκφραση του TGFβ1 και phospho-Smad2/3, ενώ αύξησε τη δραστηριότητα του Smad7. Επίσης αύξησε τον πληθυσμό των μυοϊνοβλαστών των α-λείων μυικών ινών ακτίνης μέσα στο εμφραγμένο μυοκάρδιο.

Ηχοκαρδιογραφικά φάνηκε ότι βελτιώθηκε σημαντικά ο τελοδιαστολικός όγκος της αριστεράς κοιλίας, ο όγκος παλμού και το κλάσμα εξωθήσεως.

Το τοίχωμα του εμφραχθέντος μέσου προσθίου διαφράγματος των επιμύων που πήραν κουρκουμίνη ήταν συγκριτικά μεγαλύτερο από το διάφραγμα των επιμύων που δεν τους χορηγήθηκε κουρκουμίνη.
Τα αποτελέσματα αυτά αποκάλυψαν ότι η κουρκουμίνη μπορεί να βελτιώσει την καρδιακή λειτουργία και ότι αυτό σχετίζεται με το μηχανισμό της δράσης που εξισορροπεί τη διάσπαση της εξωκυττάριας θεμέλιας ουσίας και της σύνθεσςης του κολλαγόνου μετά την ισχαιμία [14].

Έχει αποδειχτεί ότι η κουρκουμίνη βελτιώνει την καρδιακή λειτουργία περιορίζοντας τη διάσπαση της θεμέλιας ουσίας και αναστέλλοντας τη σύνθεση του κολλαγόνου μετά την ισχαιμία.

Σε μελέτη του Li W και των συνεργατών (2014) που έγινε in vivo σε πειραματόζωα, στα οποία προκλήθηκε έμφραγμα του μυοκαρδίου και επαναιματάρδευση βρέθηκε ότι η χορήγηση στα πειραματόζωα μικρής δόσης της ανάλογης προς την κουρκουμίνη ουσίας 14p (10mg/kg) περιόρισε το μέγεθος του εμφράγματος και τη μυοκαρδιακή απόπτωση στην ίδια έκταση, όσο η χορήγηση υψηλής δόσης φυσικής κουρκουμίνης (100mg/kg). Το θεραπευτικό αυτό αποτέλεσμα της κουρκουμίνης αποδόθηκε στην αντιοξειδωτική δράση της, που εκδηλώθηκε μέσω της ενεργοποίησης του Nrf2 [15].

Τα αποτελέσματα της συγχορήγησης κουρκουμίνης, αντιπηκτικών και αντιαιμοπεταλιακών φαρμάκων

Συγκρίνοντας τη χορήγηση μόνης της βαρφαρίνης και την ταυτόχρονη χρήση βαρφαρίνης και διαφόρων δόσεων κουρκουμίνης βρέθηκε ότι δεν επηρεάζταιι ο χρόνος προθρομβίνης των επιμύων.

Ομοίως ο συνδυασμός κουρκουμίνης και κλοπιδογκρέλης δεν προκάλεσε σημαντικό αποτέλεσμα στο ρυθμό μεγίστης συσσώρευσης αιμοπεταλίων σε σύγκριση με τη χορήγηση μόνον κλοπιδογκρέλης.

Η προχορήγηση σε επίμυες 100mg/kg κουρκουμίνης επηρέασε τη φαρμακοκινητική της βαρφαρίνης (αντιπηκτικό) και της κλοπιδογκρέλης (αντιαιμοπεταλιακός παράγοντας), χωρίς να επηρεάσει τις φαρμακοδυναμικές παραμέτρους, όπως ο χρόνος προθρομβίνης [ρυθμός αντιπηκτικότητας (anticoagulation rate)] και η αντιαιμοπεταλιακή συσσώρευση (antiplatelet aggregation) [16].

Παρά ταύτα έχει αποδειχτεί ότι η κουρκουμίνη και η δισδιμεθόξυκουρκουμίνη παρατείνουν σημαντικά τον ενεργοποιημένο μερικό χρόνο προθρομβίνης [activated partial thromboplastin time (aPTT)] και το χρόνο προθρομβίνης [prothrombin time (PT)] και αναστέλουν τις δραστηριότητες του ενεργοποιημένου παράγοντα Χ [activated factor X (FXa)].

Συνεπώς η κουρκουμίνη και η δισδιμεθόξυκουρκουμίνη διαθέτουν αντιθρομβωτικές δραστηριότητες και η καθημερινή κατανάλωση κάρρυ ή κουρκουμά ή συμπληρωματική λήψη κουρκουμίνης θα μπορούσαν να συμβάλλουν στη διατήρηση μιας επιθυμητής αντιπηκτικής κατάστασης [17].

Για την ώρα δεν είναι ξεκαθαρισμένη η δοσολογία της χορήγησης κουρκουμίνης σε ασθενείς που υπέστησαν έμφραγμα του μυοκαρδίου και παίρνουν αντιπηκτικό ή αντιαιμοπεταλιακό φάρμακο.

Tο Curcugkel σας αποστέλλεται ταχυδρομικά, σε κάθε πόλη ή περιοχή της Ελλάδος (Ταχυμεταφορές Speedex) στην τιμή των 25.11 Ευρώ περιλαμβανομένου του ΦΠΑ [συν 2,00€ μεταφορικά + 1,86 αντικαταβολή (σύνολο 3,86 Ευρώ)].

Μπορείτε να το παραγγείλετε τηλεφωνώντας: Σταθερό: 2741026658, 2744023768. Κινητό: 6944280764 ή στέλνοντας mail: pharmage@otenet.gr ή μέσω του e-shop της pharmagel. Αν είστε κάτοικος Κύπρου ή άλλης χώρας του εξωτερικού επικοινωνήστε μαζί μας, για να σας πληροφορήσουμε το κόστος των μεταφορικών.

Ώρες επικοινωνίας: Δευτέρα-Παρασκευή: 10.00π.μ-13.00 μμ.
Τις υπόλοιπες ημέρες και ώρες μπορείτε να το παραγγέλλετε, στέλνοντας mail στη διεύθυνση pharmage@otenet.gr, ή με SMS γράφοντας ονοματεπώνυμο, ταχυδρομική διεύθυνση, ταχυδρομικό τομέα, τηλέφωνο επικοινωνίας.

Βιβλιογραφική Τελμηρίωση

1. Ferdinandy P1, Schulz R, Baxter GF. Interaction of cardiovascular risk factors with myocardial ischemia/reperfusion injury, preconditioning, and postconditioning. Pharmacol Rev. 2007 Dec;59(4):418-58. Epub 2007 Nov 29.

2. Vinten-Johansen J, Zhao ZQ, Zatta AJ, Kin H, Halkos ME, Kerendi F. Postconditioning – a new link in nature's armor against myocardial ischemia-reperfusion injury. Basic Res Cardiol. 2005;100:295–310. [PubMed]

3. Spinale FG, Gunasinghe H, Sprunger PD, Baskin JM, Bradham WC. Extracellular degradative pathways in myocardial remodeling and progression to heart failure. J

4. Valentin F1, Bueb JL, Kieffer P, Tschirhart E, Atkinson J. Oxidative stress activates MMP-2 in cultured human coronary smooth muscle cells. Fundam Clin Pharmacol. 2005 Dec;19(6):661-7.

5. Brown RD, Ambler SK, Mitchell MD, Long CS. The cardiac fibroblast: therapeutic target in myocardial remodeling and failure. Ann Rev Pharmacol Toxicol. 2005;45:657–687. [PubMed]

6. Porter KE1, Turner NA.. Cardiac fibroblasts: at the heart of myocardial remodeling.Pharmacol Ther. 2009 Aug;123(2):255-78. doi: 10.1016/j.pharmthera.2009.05.002. Epub 2009 May 19.

7. Brower GL, Gardner JD, Forman MF, Murray DB, Voloshenyuk T, Levick SP, et al. The relationship between myocardial extracellular matrix remodeling and ventricular function. Eur J Cardiothorac Surg. 2006;30:604–610. [PubMed]

8. Spinale FG, Gunasinghe H, Sprunger PD, Baskin JM, Bradham WC. Extracellular degradative pathways in myocardial remodeling and progression to heart failure. J Card Fail. 2002;8:S332–S338. [PubMed]

9. Brower GL, Gardner JD, Forman MF, Murray DB, Voloshenyuk T, Levick SP, et al. The relationship between myocardial extracellular matrix remodeling and ventricular function. Eur J Cardiothorac Surg. 2006;30:604–610. [PubMed]

10. Gallagher G, Menzie S, Huang Y, Jackson C, Hunyor SN. Regional cardiac dysfunction is associated with specific alterations in inflammatory cytokines and matrix metalloproteinases after acute myocardial infarction in sheep. Basic Res Cardiol. 2007;102:63–72. [PubMed].

11. Cohen MV. Why do we still not have cardioprotective drugs? Circ J. 2009;73:1171–1177. [PubMed]

12. Smith MR, Gangireddy SR, Narala VR, Hogaboam CM, Standiford TJ, Christensen PJ, et al. Curcumin inhibits fibrosis-related effects in IPF fibroblasts and in mice following bleomycin-induced lung injury. Am J Physiol (Lung Cell Mol Physiol) 2010;298:L616–L625. [PMC free article] [PubMed]

13. Morimoto T, Sunagawa YK, Awamura T, Takaya T, Wada H, Nagasawa A, et al. The dietary compound curcumin inhibits p300 histone acetyltransferase activity and prevents heart failure in rats. J Clin Invest. 2008;118:868–878. [PMC free article] [PubMed]

14. Zhang-Feng Wang, Stephanie Tootle, Tiji Philip, and Zhi-Qing Zhao .Curcumin promotes cardiac repair and ameliorates cardiac dysfunction following myocardial infarction. Br J Pharmacol. 2012 Dec; 167(7): 1550–1562. doi: 10.1111/j.1476-5381.2012.02109.

15. Li W1, Wu M2, Tang L3, Pan Y3, Liu Z3, Zeng C4, Wang J3, Wei T5, Liang G6. Novel curcumin analogue 14p protects against myocardial ischemia reperfusion injury through Nrf2-activating anti-oxidative activity. Toxicol Appl Pharmacol. 2015 Jan 15;282(2):175-83.

16. Liu AC1, Zhao LX, Lou HX. Curcumin alters the pharmacokinetics of warfarin and clopidogrel in Wistar rats but has no effect on anticoagulation or antiplatelet aggregation. Planta Med. 2013 Jul;79(11):971-7. doi: 10.1055/s-0032-1328652. Epub 2013 Jun 27.

17. Kim DC1, Ku SK, Bae JS. Anticoagulant activities of curcumin and its derivative. MB Rep. 2012 Apr;45(4):221-6.