Η νόσος του Πάρκινσον (Parkinson's disease) είναι μια χρόνια και προοδευτικά εξελισσόμενη νευροεκφυλιστική νόσος, που σχετίζεται με την ηλικία και κλινικά χαρακτηρίζεται ως κινητική διαταραχή [1].

Στη νόσο του Πάρκινσον προσβάλλονται νευρώνες ή νευρικά εγκεφαλικά κύτταρα που παράγουν το χημικό νευρομεταβιβαστή ντοπαμίνη, που στέλνει σήματα μεταξύ των ποικίλων ανατομικών περιοχών του εγκεφάλου, που συμμετέχουν στο συντονισμό των μυϊκών κινήσεων.

Πιο συγκεκριμένα τα κινητικά συμπτώματα της νόσου του Πάρκινσον προκύπτουν λόγω εκλεκτικής εκφύλισης των ντοπαμινεργικών νευρώνων στη μέλαινα ουσία (substantia nigra ) του κοιλιακού μεσεγκεφάλου. Αυτό έχει ως επακόλουθο την ελάττωση των επιπέδων της ντοπαμίνης στο ραβδωτό σώμα του εγκεφάλου [2].

Πίνακας, που τον ζωγράφησε παρκινσονικός ασθενής. Ήταν δεξιόχειρας, αλλά έσπασε το δεξί του χέρι και μέσα στο επόμενο εικοσιτετράωρο ζωγράφισε τον παρόντα πίνακα με το αριστερό του χέρι.Βλέπε:https://braindecoder.com/post/artist-with-parkinsons-perfect-intermanual-transfer-1227110316

Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την τροποποίηση ή διακοπή των ανώμαλων μορφών ηλεκτρικής σηματοδότησης, στην στοχευμένη εγκεφαλική περιοχή. Τα αποτελέσματα είναι συχνά δραματικά εντυπωσιακά μετά την βαθειά διέγερση του εγκεφάλου με βελτίωση της κινητικής λειτουργίας των ασθενών και τον περιορισμό των κινητικών επιπλοκών που επανειλημμένα έχουν εκδηλωθεί στη νόσο.

Γιαυτό σήμερα γίνεται εκτεταμένη έρευνα για τον εντοπισμό των ενδείξεων αυτής της θεραπευτικής τεχνικής, τη βελτίωση των νευροχειρουργικών τεχνικών και της ακρίβειας της εφαρμογής της διέγερσης [7].

Οι θεραπευτικές δυνατότητες της κουρκουμίνης στη νόσο του Πάρκινσον.

Έχει αποδειχτεί σε πειραματικά μοντέλα έρευνας ότι η κουρκουμίνη ασκεί τέτοια ευεργετικά νευροπροστατευτικά αποτελέσματα, που υποστηρίζουν την κλινική εφαρμογή της σε ασθενείς με νόσο του Πάρκινσον.

Οι Παρκινσονικοί ασθενείς με απώλειες ύπνου μπορεί να έχουν εντονότερα τα συμπτώματα της νόσου. Οι διαταραχές του σιρκάδιου ρυθμού έχουν ενοχοποιηθεί ως περιβαλλοντικοί αιτιολογικοί παράγοντες της νόσου, διότι πυροδοτούν μια ισχυρή νευροφλεγμονώδη αντίδραση και εκφύλιση του μελανοντοπαμινεργικού νευρωνικού συστήματος, που επιδεινώνει το κινητικό έλλειμμα [9].

Αυτή η συσσώρευση οδηγεί σε δυσλειτουργία των μιτοχονδρίων και οξειδωτική βλάβη των κυτταρικών πειραματικών μοντέλων της νόσου του Πάρκινσον. Η α-συνουκλεΐνη [αS (α-synuclein)] είναι ένα ενδοκυττάριο είδος αντιδραστικού οξυγόνου [intracellular ROS (reactive oxygen species)] και είναι αναγνωρισμένο ότι συμβάλλει στην παθογένεση της νόσου του Πάρκινσον και ότι αποτελεί το κύριο συστατικό των σωματίων του Lewy και των νευριτών του Lewy.

Έχει αποδειχτεί σε πειραματικές κυτταρικές μελέτες ότι η κουρκουμίνη ελαττώνει την κυτταροτοξικότητα που οφείλεται στην α-συνουκλεΐνη και προλαβαίνει την κυτταρική απόπτωση [11]. Αυτό οφείλεται στη δυνατότητα της κουρκουμίνης να διέρχεται τον αιματεγκεφαλικό φραγμό και να καταλήγει στα νευρικά κύτταρα του εγκεφάλου, όπου επηρεάζει τις ηλεκτρικές και βιοχημικές δραστηριότητές τους.

Η κουρκουμίνη έχει επίσης την ικανότητα να παρεμποδίζει τη συσσώρευση της α-συνουκλεΐνης , που συμβάλει στην ανάπτυξη της νόσου. Συνεπώς η χρησιμοποίηση της κουρκουμίνης θα μπορούσε να προλάβει τις κλινικές εκδηλώσεις της νόσου του Πάρκινσον και άλλων νευροεκφυλιστικών νόσων.

Προκειμένου να επιβεβαιωθούν και κατανοηθούν τα παραπάνω ευρήματα μελετήθηκαν σε πειραματικό μοντέλο της νόσου του Πάρκινσον τα αποτελέσματα της χορήγησης φυσικών ουσιών, όπως η κουρκουμίνη, κερσετίνη, ναρινγενίνη και φισετίνη, αν ασκούν νευροπροστατευτικά αποτελέσματα.

Χρησιμοποιήθηκαν ως πειραματόζωα (επίμυες), στα οποία έγινε έγχυση 6-hydroxydopamine (6-OHDA) ή 2,4,5-trihydroxyphenethylamine, που είναι μια νευροτοξική συνθετικοοργανική χημική ένωση και χρησιμοποιείται ερευνητικά για την εκλεκτική καταστροφή ντοπαμινεργικών και νοραδρενεργικών νευρώνων του εγκεφάλου.

Οι επίμυες που τους χορηγήθηκε ναρινγενίνη ή κουρκουμίνη προστατεύτηκαν από τον κυτταρικό θάνατο και το οξειδωτικό στρες, διότι είναι ισχυρές αντιοξειδωτικές ουσίες, πράγμα που δεν παρατηρήθηκε με την κερσετίνη και την φισετίνη [12].

Το οξειδωτικό στρες έχει ενοχοποιηθεί για την εκφύλιση των ντοπαμινεργικών νευρώνων στη μέλαινα ουσία (substantia nigra) του εγκεφάλου ασθενών με τη νόσο του Πάρκινσον. Ένα σημαντικό βιοχημικό χαρακτηριστικό της προσυμπτωματικής νόσου του Πάρκινσον είναι η σημαντική κένωση της γλουταθειόνης (θειολικό αντιοξειδωτικό) των νευρώνων που συμμετέχουν στη νόσο.

Η κατάσταση αυτή οδηγεί σε οξειδωτικό στρες, μιτοχονδριακή δυσλειτουργία και τελικά κυτταρικό θάνατο. Σε μελέτες που έχουν γίνει στο εργαστήριο και σε πειραματόζωα έχει βρεθεί ότι η κουρκουμίνη αποκαθιστά τις συγκεντρώσεις της γλουταθειόνης στους εκφυλισμένους εγκεφαλικούς νευρώνες από τη νόσο του Πάρκινσον, τους προστατεύει από την πρωτεϊνική οξείδωση και συντηρεί τη δραστηριότητα του μιτοχονδριακού συμπλέγματος Ι, το οποίο φυσιολογικά βλάπτεται λόγω της απώλειας της γλουταθειόνης.

Αυτά τα επιστημονικά ερευνητικά δεδομένα δείχνουν ότι η κουρκουμίνη έχει πιθανή θεραπευτική αξία για την αντιμετώπιση των νευροεκφυλιστικών νόσων, οι οποίες οφείλονται σε οξειδωτικό στρες που προκαλείται από το άδειασμα των νευρώνων από γλουταθειόνη [13].

Πως χορηγείται η κουρκουμίνη σε ασθενείς με νόσο του Πάρκινσον

Τα ερευνητικά δεδομένα της χορήγησης κουρκουμίνης σε πειραματική νόσο του Πάρκινσον άνοιξαν το δρόμο στη χορήγηση της κουρκουμίνης σε ασθενείς, ταυτόχρονα με τη συμβατική αντιπαρκινσονική αγωγή, που καθορίζεται από τους θεράποντες ιατρούς των πασχόντων.

Μπορεί να παίρνει κανείς, είτε κουρκουμά είτε φυσική σκόνη κουρκουμίνης. Η φυσική σκόνη κουρκουμίνης φέρεται σε κάψουλες, βάμματα ή υγρά εκχυλίσματα. Η κατανάλωση, ημερησίως 8-12 γραμμαρίων κουρκουμίνης που έγινε σε διάστημα πολλών μηνών δεν προκάλεσε παρενέργειες. Όμως η φυσική σκόνη κουρκουμίνης έχει πτωχή απορροφητικότητα από το έντερο και γι’ αυτό επιδεικνύει πτωχή βιοδιαθεσιμότητα, δηλαδή ανιχνεύονται στο αίμα ελάχιστες συγκεντρώσεις για ένα ορισμένο χρονικό διάστημα [14].

Αν ληφθεί μια ποσότητα φυσικής κουρκουμίνης από το στόμα, απορροφάται μόλις το 0,3% αυτής της ποσότητας. Αν η κουρκουμίνη γίνει αφέψημα και προστεθεί μια μικρή ποσότητα μαύρου πιπεριού, η απορροφητικότητα της κουρκουμίνης αυξάνει κατά 2000% [14]. Αλλά και αυτή η ποσότητα δεν επαρκεί, για να δράσει αποτελεσματικά η κουρκουμίνη.

Καθώς η κουρκουμίνη έχει τη δυνατότητα να περνάει δια μέσου του αιματεγκεφαλικού φραγμού, φθάνει στον εγκέφαλο, όπου μπορεί να προσληφθεί από τα νευρικά κύτταρα και να δράσει νευροπροστατευτικά, κατά των νευροεκφυλιστικών νόσων, όπως η νόσος του Alzheimer, νόσος του Πάρκινσον, άνοια, κλπ.

Παρά τούτο,  επειδή οι ποσότητες της φυσικής κουρκουμίνης που απορροφώνται από το έντερο και καταλήγουν στον εγκέφαλο είναι πολύ μικρές, δεν και άνευ κλινικού ενδιαφέροντος επινοήθηκε μορφή κουρκουμίνης, με τη βοήθεια της σύγχρονης νανοτεχνολογίας, η υγρή  μικκυλιακή κουρκουμίνη (Curcugkel), η οποία έχει  μεγαλύτερη απορροφητικότητα και υψηλότερη βιοδιαθεσιμότητα από την απλή σκόνη κουρκουμίνης.

Έχει υπολογιστεί ότι, η υγρή μικκυλιακή κουρκουμίνη Curcugkel έχει μεγαλύτερη απορροφητικότητα και βιοδιαθεσιμότητα από την απλή φυσική σκόνη κουρκουμίνης, κατά 18.000% [15].

Η υγρή μικκυλιακή κουρκουμίνη Curcugkel φέρεται σε μαλακές κάψουλες που ευνοούν στη μακρόχρονη σταθερότητα της και βιοδιαθεσιμότητά της όλο το εικοσιτετράωρο στο ανθρώπινο σώμα.

Μία κάψουλα υγρής μικκυλιακής κουρκουμίνης Curcugkel ισοδυναμεί με 16 κάψουλες απλής φυσικής σκόνης κουρκουμίνης. Η υγρή μικκυλιακή κουρκουμίνη Curcugkel μπορεί να χορηγηθεί για λόγους νευροπροστασίας σε δόση 1-3 κάψουλες ημερησίως, ενώ η διάρκεια της χορήγησής της, εφόσον δεν υπάρχουν αντενδείξεις ή αλληλεπιδράσεις με άλλα φάρμακα μπορεί να καθοριστεί από τον θεράποντα ιατρό.

Η υγρή μικκυλιακή κουρκουμίνη Curcugkel χορηγείται συμπληρωματικά σε ασθενείς με νόσο του Πάρκινσον, ως συμπλήρωμα διατροφής, μαζί με τα αντιπαρκινσονικά φάρμακα που χορηγούνται από τον θεράποντα ιατρό.

Βιβλιογραφική τεκμηρίωση

1. Parkinson J. An essay on the shaking palsy. Sherwood, Neely and Jones; London: 1817. 2.

2. James B. Leverenz, Joseph F. Quinn, Cyrus Zabetian, Jing Zhang, Kathleen S. Montine, Thomas J. Montine. Cognitive Impairment and Dementia in Patients with Parkinson Disease. Curr Top Med Chem. Author manuscript; available in PMC 2010 January 12. Published in final edited form as: Curr Top Med Chem. 2009; 9(10): 903–912. 3.

3. Srivanitchapoom P, Hallett M. Camptocormia in Parkinson's disease: definition, epidemiology, pathogenesis and treatment modalities. J Neurol Neurosurg Psychiatry. 2016 Jan;87(1):75-85. doi: 10.1136/jnnp-2014-310049.

4. Delgado-Alvarado M, Gago B, Navalpotro-Gomez I, Jiménez-Urbieta H, Rodriguez-Oroz MC. Biomarkers for dementia and mild cognitive impairment in Parkinson's disease. Mov Disord. 2016 May 19. doi: 10.1002/mds.26662.

5. Kluger BM, Herlofson K, Chou KL, Lou JS, Goetz CG, Lang AE, Weintraub D, Friedman J. Parkinson's disease-related fatigue: A case definition and recommendations for clinical research. Mov Disord. 2016 May;31(5):625-31. doi: 10.1002/mds.26511.

6. Michel PP, Hirsch EC, Hunot S. Understanding Dopaminergic Cell Death Pathways in Parkinson Disease. Neuron. 2016 May 18;90(4):675-91. doi: 10.1016/j.neuron.2016.03.038.

7. Hickey P, Stacy M. Deep Brain Stimulation: A Paradigm Shifting Approach to Treat Parkinson's Disease. Front Neurosci. 2016 Apr 28;10:173. doi: 10.3389/fnins.2016.00173. eCollection 2016.

8. Kwok Kin Cheng, Chin Fung Yeung, Shuk Wai Ho, Shing Fung Chow, Albert H. L. Chow, Larry BaumHighly Stabilized Curcumin Nanoparticles Tested in an In Vitro Blood–Brain Barrier Model and in Alzheimer’s Disease Tg2576 Mice. AAPS J. 2013 April; 15(2): 324–336. Published online 2012 December 11. doi: 10.1208/s12248-012-9444-4

9. Lauretti E, Di Meco A, Merali S, Praticò D. Circadian rhythm dysfunction: a novel environmental risk factor for Parkinson's disease. Mol Psychiatry. 2016 Apr 5. doi: 10.1038/mp.2016.47.

10. Siddique YH1, Naz F, Jyoti S. Effect of curcumin on lifespan, activity pattern, oxidative stress, and apoptosis in the brains of transgenicDrosophila model of Parkinson's disease. Biomed Res Int. 2014;2014:606928. doi: 10.1155/2014/606928. Epub 2014 Apr 17.

11. Wang MS1, Boddapati S, Emadi S, Sierks MR. Curcumin reduces alpha-synuclein induced cytotoxicity in Parkinson's disease cell model. BMC Neurosci. 2010 Apr 30;11:57. doi: 10.1186/1471-2202-11-57

12. Zbarsky V1, Datla KP, Parkar S, Rai DK, Aruoma OI, Dexter DT. Νeuroprotective properties of the natural phenolic antioxidants curcumin and naringenin but not quercetin andfisetin in a 6-OHDA model of Parkinson's disease. Free Radic Res. 2005 Oct;39(10):1119-25.

13. Jagatha B, Mythri RB, Vali S, Bharath MM. Curcumin treatment alleviates the effects of glutathione depletion in vitro and in vivo: therapeutic implications for Parkinson's disease explained via in silico studies. Free Radic Biol Med. 2008 Mar 1;44(5):907-17. doi: 10.1016/j.freeradbiomed.2007.11.011. Epub 2007 Dec 4.

14. G. Shoba, D. Joy, T. Joseph, M. Majeed, R. Rajendran, P.S. Srinivas. Influence of piperine on the pharmacokinetics of curcumin in animals and human volunteers. Planta Medica, 64 (4) (1998), pp. 353–356 http://dx.doi.org/10.1055/s-2006-957450

15. Schiborr, A. Kocher, D. Behnam, J. Jandasek, S. Toelstede, J. Frank. The oral bioavailability of curcumin from micronized powder and liquid micelles is significantly increased in healthy humans and differs between sexes. Molecular Nutrition and Food Research, 58 (3) (2014), pp. 516–527http://dx.doi.org/10.1002/mnfr.201300724