Ο οφθαλμικός καταρράκτης χαρακτηρίζεται από την απώλεια της διαπερατότητας του φυσιολογικού κρυσταλλινικού φακού του οφθαλμού για το φως και είναι η κυρία αιτία τύφλωσης. Δεδομένου ότι δεν υπάρχει προς το παρόν φαρμακευτική θεραπεία του καταρράκτη, η χειρουργική εξακολουθεί να είναι η  θεραπεία του καταρράκτη [2].

 Ο καταρράκτης προκαλεί θόλωση της όρασης και η ορατότητα του πάσχοντος είναι όπως αυτή που απεικονίζεται στην παρατιθέμενη εικόνα.

Παράγοντες κινδύνου πρόκλησης καταρράκτη

Έχουν εντοπιστεί μέχρι σήμερα ποικίλοι παράγοντες κινδύνου δημιουργίας καταρρακτών, που μπορεί να ταξινομηθούν, ως εξής:

• Γενετικοί παράγοντες, γήρανση του οργανισμού (συστηματικές νόσοι, ελλείψεις ή ανεπάρκειες ιχνοστοιχείων ή διατροφικών ουσιών, κάπνισμα, οξειδωτικό στρες, κλπ).
• Τραυματισμοί του οφθαλμού, επιπλεγμένες οφθαλμικές καταστάσεις (φλεγμονώδεις και εκφυλιστικές νόσοι του οφθαλμού)
• Μεταβολικοί παράγοντες (διαβήτης, γαλακτοζαιμία, κλπ)
• Τοξικές ουσίες (καταχρήσεις φαρμάκων, οινοπνεύματος, κλπ
• Ακτινοβολία (υπεριώδης, ηλεκτρομαγνητικά κύματα, ιονίζουσα ακτινοβολία,  κλπ) , όπως στις περιπτώσεις ακτινοθεραπείας ασθενών με καρκίνο της κεφαλής και του τραχήλου [2].

Παθογένεση του καταρράκτη

Η παθογένεση του καταρράκτη έχει σχέση με πολλούς παράγοντες κινδύνου, όπως το γήρας, διαβήτης, περιβαλλοντικοί παράγοντες, παρατεταμένη έκθεση στο ηλιόφως, διατροφικές ανεπάρκειες ή ελλείψεις, κάπνισμα [3], ιονίζουσα ακτινοβολία.

Η χρήση στεροειδών είναι η τέταρτη κύρια αιτία δημιουργίας δευτεροπαθούς καταρράκτη, που ευθύνεται  για το  4.7% των επεμβάσεων αφαίρεσης καταρράκτη [4].

Εκτός από την καταρρακτογένεση από τη συστηματική χρήση στεροειδών , οι καταρράκτες έχουν σχετιστεί και με την τοπική εφαρμογή στεροειδών στους οφθαλμούς, με τη χρόνια χρήση εισπνεόμενων από το στόμα ή τη μύτη στεροειδών και την τοπική εφαρμογή στο δέρμα κρεμών ή αλοιφών στεροειδούς [5, 6]

Τα στεροειδή, όπως η πρεδνιζόνη, μπλοκάρουν το φυσιολογικό μεταβολισμό του συνδετικού ιστού, από τον οποίο συντίθεται ο φακός. Ακόμη και η χαμηλής ισχύος κρέμες στεροειδών που εφαρμόζονται στα βλέφαρα μπορεί να αυξήσουν την ενδοφθάλμια πίεση  και να προκαλέσουν καταρράκτη [7].

Ο μηχανισμός πρόκλησης καταρράκτη από τη χρήση στεροειδών  είναι άγνωστος. Πιθανόν να προκαλείται από ωσμωτική ανισσορροπία, οξειδωτική βλάβη ή τη διάσπαση αυξητικών παραγόντων του φακού [5].

Η συχνότητα των μετα-καταρρακτών ή οπισθίων καψικών θολώσεων [posterior capsular opacification (PCO)] κυμαίνεται μεταξύ του 30-και 50%,  τρία χρόνια μετά τη χειρουργική θεραπεία του καταρράκτη. Η πρόληψη της PCO επιδιώκεται με θεραπείες που καταστέλλουν τον πολλαπλασιασμό των επιθηλιακών κυττάρων της οπίσθιας κάψας του φακού. Έχει βρεθεί ότι η κουρκουμίνη  αναστέλλει αποτελεσματικά σε καλλιέργειες τον πολλαπλασιασμό αυτών των κυττάρων [8].

Οι μεμβράνες που περιβάλλουν τον οφθαλμικό φακό περιέχουν τις μεγαλύτερες ποσότητες χοληστερόλης από οποιαδήποτε άλλη κυτταρική μεμβράνη στο ανθρώπινο σώμα [9].

Η χρόνια λήψη στατινών μπορεί να αυξήσει τη συχνότητα των καταρρακτών. Οι στατίνες ελαττώνουν το οξειδωτικό στρες, αλλά μπορούν επίσης να παρεμποδίσουν την απαραίτητη ανάπτυξη των επιθηλιακών κυττάρων των οφθαλμικών φακών, δημιουργώντας έτσι τους πιθανούς μηχανισμούς της καταρρακτογένεσης [10].

Ένας άλλος πιθανός μηχανισμός καταρρακτογένεσης από στατίνες είναι ότι ο οφθαλμικός φακός είναι μια κατασκευή χωρίς αγγεία, που στηρίζεται στην ενδογενή σύνθεση, προκειμένου να ανταποκριθεί στις ανάγκες του σε χοληστερόλη.

Σε μια πληθυσμιακή μελέτη που έγινε στο Ηνωμένο Βασίλειο βρέθηκε ότι οι χρήστες στατίνης είχαν μεγαλύτερο κίνδυνο ανάπτυξης καταρράκτη κατά 16-40% [11].

Η ανάπτυξη καταρράκτη  σχετίζεται με αυξημένη συσσώρευση  και επανακατανομή  της χοληστερόλης μέσα στα κύτταρα των φακικών μεμβρανών. Τα υποχοληστεριναιμικά φάρμακα, όπως οι στατίνες μπορούν να μπλοκάρουν τις συγκεντρώσεις χοληστερόλης στη μεμβράνη του οφθαλμικού φακού και να προκληθεί καταρράκτης [12, 13].

Επιπροσθέτως με τα παραπάνω, η δημιουργία υπερπαραγωγής ελευθέρων ριζών  οδηγεί σε οξειδωτικό στρες που έχει βρεθεί ότι είναι ο κύριος πυροδοτικός παράγοντας  της δημιουργίας του καταρράκτη και είναι πιθανόν νε συμμετέχει και στην παθογένεση του στη βλάβη του αμφιβληστροειδούς  από ακτινοβολία [14].

Παθοφυσιολογικά δεδομένα της καταρρακτογένεσης

Παθοφυσιολογικά , ένα από τα σημεία της πρώιμης καταρρακτογένεσης είναι η βλάβη της κυτταρικής μεμβράνης του κρυσταλλινικού φακού [15], που προφανώς οφείλεται στην εξασθένιση της ικανότητάς της να μεταφέρει ενεργητικά  ουσίες που συμβάλλουν στην ιοντική ηλεκτροχημική ισορροπία και έχει ως επακόλουθο σε τροποποιήσεις της ενδοφθάλμιας σύστασης και μεταβολισμού.

Η σύνδεση αυτών των πρώιμων αποτελεσμάτων  με την επακόλουθη θόλωση αυτού του ιστού χαρακτηρίζεται  από την πολύπλοκη παρουσία πρωτεϊνών συνδεδεμένων με δισουλφιδικό δεσμό, υψηλοτέρων μοριακών βαρών και μικρότερης διαλυτότητας [16].

Τέτοιες χιαστές συνδέσεις (crosslinks)  πραγματοποιούνται κυρίως  μεταξύ της γλουταθειόνης του φακού και των πρωτεϊνών, ιδιαίτερα των κρυσταλλινών του φακού (αA- και  αB-κρυσταλλίνη) [17].

Η σχέση των αντιοξειδωτικών και της κουρκουμίνης με τον καταρράκτη

Οι κύριες αιτίες δημιουργίας καταρράκτη είναι οι ελεύθερες ρίζες. Αυτές οι ελεύθερες ρίζες εξουδετερώνονται από την παρουσία ενδογενών αντιοξειδωτικών , που φυσιολογικά υπάρχουν μέσα στους οφθαλμούς.

Γίνονται διεθνώς έρευνες, που εστιάζεται το ενδιαφέρον τους στη χρησιμοποίηση φθηνών, φυσικών αντιοξειδωτικών χημικών ενώσεων φυτικής προέλευσης  για την πρόληψη και θεραπεία του καταρράκτη. Η αντιοξειδωτική ουσία που έχει εκτεταμένα ερευνηθεί για την αντιοξειδωτική δράση της στα ζώα και τους ανθρώπους είναι η κουρκουμίνη, η πορτοκαλοκίτρινη χρωστική που είναι το κύριο συστατικό του ριζώματος του τροπικού κουρκουμάς [Κουρκουμίνη η μακρά, Curcuma longa]

Εκτός από τις φυτικής προέλευσης  αντιοξειδωτικές και αντικαταρρακτικές ουσίες, όπως η κουρκουμίνη έχει ερευνηθεί και η αντιοξειδωτική και αντικαταρρακτική δράση της βιταμίνης C και της βιταμίνης E. Tα παραπάνω αντιοξειδωτικά μπορούν να χορηγηθούν συμπληρωματικά μαζί με την καθημερινή διατροφή για την καλύτερη άμυνα κατά των ελευθέρων ριζών.

Παρά τούτο, με τις  υπάρχουσες μελέτες που έχουν γίνει με τη βιταμίνη  C και τη βιταμίνη Ε έχει αποδειχτεί ότι είναι μεν ικανές να προλάβουν τη λιπιδιακή υπεροξείδωση και ως εκ τούτου να προλάβουν τη δημιουργία ελευθέρων ριζών, αλλά διαθέτουν  αμφίβολη αντικαταρρακτογόνο δράση.

Όσον αφορά την κουρκουμίνη, είναι αποδεδειγμένη η αντιοξειδωτική  και η αντικαταρρακτογόνος δράση της. Η κουρκουμίνη  είναι πολύ αποτελεσματική κατά του καταρράκτη,  καθώς ρυθμίζει την κρυσταλλινική έκφραση του οφθαλμικού φακού [18].

Παρά τούτο η κουρκουμίνη δεν είχε  ευρεία, εφαρμογή ως καταρρακτοπροφυλακτική και αντικαταρρακτογόνος  ουσία, διότι έχει  πτωχή απορροφητικότητα και βιοδιαθεσιμότητα Για να εκφραστούν τα ευεργετικά αποτελέσματα της κουρκουμίνης γενικότερα στην ανθρώπινη υγεία πρέπει να λαμβάνονται καθημερινά 8-12 γραμμάρια φυσικής σκόνης κουρκουμίνης υπό μορφή δισκίων ή καψουλών, πράγμα που δυσχεραίνει την κατανάλωσή της από τους ανθρώπους [19].

Η κουρκουμίνη είναι μια πολυδύναμη θεραπευτικά φυσική ουσία

Η κουρκουμίνη είναι μια πολυδύναμη ουσία με αντιοξειδωτική, αντιφλεγμονώδη, ακτινοπροστατευτική, οφθαλμοπροστατευτική, αντιβακτηριδιακή, αντιμυκητιασική, αντιική, αντιπολλαπλασιαστική, προαποπτωτική, αντιαθηρωματοσκληρυντική, καρκινοπροφυλακτική, αντικαρκινική, και αντιμεταστατική δράση.

Συνεπεία της παραπάνω δράσης η κουρκουμίνη έχει χρησιμοποιηθεί συμπληρωματικά, παρέχοντας θεραπευτικά οφέλη  σε παθολογικές καταστάσεις, όπως η αρθρίτιδα;, αλλεργικό άσθμα, αλλεργική ρινίτιδα, φλεγμονώδεις νόσοι του εντέρου, νεφροτοξικότητα, ψωρίαση, διαβήτης, νόσος του Αlzheimer, νόσος του Πάρκινσον, σκλήρυνση κατά πλάκας, νευροεκφυλιστικές και καρδιαγγειακές νόσοι.

Είναι γνωστόν ότι η κουρκουμίνη προλαβαίνει το σχηματισμό των ελευθέρων ριζών και καθαρίζει τις ελεύθερες ρίζες και προστατεύει τα κύτταρα από το υπεροξειδωτικό στρες [20-23].

Η κουρκουμίνη όχι μόνον διαθέτει αντιοξειδωτικές και καθαριστικές για τις ελεύθερες ρίζες , αλλά επίσης ενισχύει τις δραστηριότητες των αντιοξειδωτικών ενζύμων, όπως η δισμουτάση του υπεροξειδίου [superoxide dismutase (SOD)], καταλάση και η υπεροξειδάση της γλουταθειόνης  (GSH-Px) [24].

Η προληπτική χρήση της κουρκουμίνης κατά του γεροντικού καταρράκτη  στηρίζεται στην ικανότητά της να  καθαρίσει τις ελεύθερες ρίζες και να  ρυθμίζει την κρυσταλλινική έκφραση του οφθαλμικού φακού [18].

Προς το παρόν ο ρόλος της κουρκουμίνης επί του ακτινοπαραγόμενου καταρράκτη είναι αδιευκρίνιστη. Γιαυτό έχει υποτεθεί ότι η κουρκουμίνη, λόγω των αντιοξειδωτικών της αποτελεσμάτων μπορεί να είναι χρήσιμη στην πρόληψη της καταρρακτογένεσης συνεπεία ακτινοθεραπευτικών ακτινοβολιών στην περιοχή της κεφαλής και του τραχήλου [20, 21].

Βελτίωση της απορροφητικότητας και βιοδιαθεσιμότητας της κουρκουμίνης

Όλες οι ευεργετικές ιδιότητες της κουρκουμίνης στην υγεία περιορίζονται εξαιτίας της πτωχής απορροφητικότητας και βιοδιαθεσιμότητας, όταν λαμβάνεται από το στόμα. Το πρόβλημα αυτό φαίνεται ότι ξεπεράστηκε με τη δημιουργία ευαπορρόφητων μορφών μουρκουμίνης με τη βοήθεια της σύγχρονης τεχνολογίας

Η βιοδιαθεσιμότητα της φυσικής σκόνης κουρκουμίνης περιορίζεται εξ αιτίας της πτωχής της διαλυτότητας που επιδεικνύει, κατά την υδατική φάση της πέψης και από το γεγονός ότι το σώμα μεταβολίζει και απεκκρίνει γρήγορα τη φυσική  κουρκουμίνη.

Μέχρι σήμερα η πιο ευαπορρόφητη και βιοδιαθέσιμη μορφή κουρκουμίνης, που έχει επινοηθεί  είναι η υγροποιημένη μικκυλιακή κουρκουμίνη ΝοvaSOL®Curcumin,  η οποία έχει 18.500% μεγαλύτερη απορροφητικότητα και βιοδιαθεσιμότητα από την απλή σκόνη φυσικής κουρκουμίνης [23].

Η παρασκευή καψουλών μικκυλιοποιημένης υγρής κουρκουμίνης με την τεχνική NovaSOL® Curcumin, που κυκλοφορεί στην Ελλάδα με την εμπορική ονομασία Curcugkel έλυσε αυτό το πρόβλημα της ανάγκης λήψης μεγάλων δόσεων φυσικής κουρκουμίνης (8-12 γραμμάρια ημερησίως) προκειμένου η κουρκουμίνη να επιδείξει τα ευεργετικά αποτελέσματά της για την υγεία [24].

Κάθε κάψουλα Curcugkel περιέχει 670mg NovaSOL® Curcumin,  που αντιστοιχεί σε 36 mg καθαρής κουρκουμίνης ή  8 γραμμάρια φυσικής σκόνης κουρκουμίνης.

 Η δοσολογία της Curcugkel είναι μία κάψουλα ημερησίως μετά το φαγητό ή ανάλογα με την περίπτωση τη δόση την καθορίζει ο θεράπων ιατρός.  Χορηγείται στους υγιείς ενήλικους για λόγους προληπτικής ιατρικής μια κάψουλα ημερησίως, επί τρείς μήνες. Οι ασθενείς με διάφορες ασθένειες μπορεί να ενισχύσουν τις θεραπείες τους, παίρνοντας κουρκουμίνη συμβουλευόμενοι πάντοτε τον θεράποντα γιατρό τους.


Tο Curcugkel σας αποστέλλεται ταχυδρομικά, σε κάθε πόλη ή περιοχή της Ελλάδος (Ταχυμεταφορές Speedex) στην τιμή των 25.11 Ευρώ περιλαμβανομένου του ΦΠΑ [συν 2,00€ μεταφορικά + 1,86 αντικαταβολή (σύνολο 3,86 Ευρώ)].

Μπορείτε να το παραγγείλετε τηλεφωνώντας: Σταθερό: 2741026658, 2744023768. Κινητό: 6944280764 ή στέλνοντας mail: pharmage@otenet.gr ή μέσω του e-shop της pharmagel. Αν είστε κάτοικος Κύπρου ή άλλης χώρας του εξωτερικού επικοινωνήστε μαζί μας, για να σας πληροφορήσουμε το κόστος των μεταφορικών.

Ώρες επικοινωνίας: Δευτέρα-Παρασκευή: 10.00π.μ-13.00 μμ.
Τις υπόλοιπες ημέρες και ώρες μπορείτε να το παραγγέλλετε, στέλνοντας mail στη διεύθυνση pharmage@otenet.gr, ή με SMS γράφοντας ονοματεπώνυμο, ταχυδρομική διεύθυνση, ταχυδρομικό τομέα, τηλέφωνο επικοινωνίας.

Βιβλιογραφική Τεκμηρίωση

1.Seher Çimen Özgen, Dikmen Dökmeci, Meryem Akpolat, Çetin Hakan Karadağ, Özgür Gündüz, Hakan Erbaş, Ömer Benian, Cem Uzal, Fatma Nesrin Turan. The Protective Effect of Curcumin on Ionizing Radiation-induced Cataractogenesis in Rats. Balkan Med J. 2012 Dec; 29(4): 358–363. Published online 2012 Dec 1. doi: 10.5152/balkanmedj.2012.038

2. Ozgen SÇ, Dökmeci D, Akpolat M, Karadağ CH, Gündüz O, Erbaş H, Benian O, Uzal C, Turan FN. The Protective Effect of Curcumin on Ionizing Radiation-induced Cataractogenesis in Rats. Balkan Med J. 2012 Dec;29(4):358-63. doi: 10.5152/balkanmedj.2012.038. Epub 2012 Dec 1.

3. Manikandan R, Beulaja M, Thiagarajan R, Arumugam M. Effect of curcumin on the modulation of αA- and αB-crystallin and heat shock protein 70 in selenium-induced cataractogenesis in Wistar rat pups. Mol Vis.2011;17:388–94. [PMC free article] [PubMed]

4. Jobling AI, Augusteyn RC. What causes steroid cataracts? A review of steroid-induced posterior subcapsular cataracts. Clin Exp Optom. 2002;85:61–75. [PubMed]

5. McLean CJ, Lobo RF, Brazier DJ. Cataracts, glaucoma and femoral avascular necrosis caused by topical corticosteroid ointment. Lancet. 1995;345:330. [PubMed]

6. Cumming RG, Mitchell P, Leeder SR. Use of inhaled corticosteroids and the risk of cataracts. N Engl J Med.1997;337:08–14. [PubMed]

7.  Garrott HM, Walland MJ. Glaucoma from topical corticosteroids to the eyelids. Clin Exp Ophthalmol.2004;32:224–26. [PubMed]

8. Hu YH, Huang XR, Qi MX, Hou BY. Curcumin inhibits proliferation of human lens epithelial cells: a proteomic analysis. J Zhejiang Univ Sci B. 2012 May;13(5):402-7. doi: 10.1631/jzus.B1100278.

9. Cenedella RJ. Cholesterol and cataracts. Surv Ophthalmol. 1996;40:320–37. [PubMed]

10. Golomb BA, Evans MA. Statin adverse effects : a review of the literature and evidence for a mitochondrial mechanism. Am J Cardiovasc Drugs 2008;8:373-418. [PMC free article] [PubMed]

11. Hippisley-Cox J, Coupland C. Unintended effects of statins in men and women in England and Wales: population based cohort study using the QResearch database. BMJ 2010;340:c2197. [PMC free article][PubMed]

12. Zelenka PS. Lens lipids. Curr Eye Res. 1984;3:1337–59. [PubMed]

13. David S. Antibiotic use with cholesterol lowering drugs may increase risk of cataracts. [Last accessed on 15.09.11];Br Med J. 2002 325:1194–4. Available from http://www.bmj.com/content/325/7374/1194.4.long .

14. Mao XW, Crapo JD, Mekonnen T, Lindsey N, Martinez P, Gridley DS, Slater JM. Radioprotective effect of a metalloporphyrin compound in rat eye model. Curr Eye Res. 2009;34:62–72. [CrossRef] [PubMed]

15. Vrensen GF. Aging of the human eye lens-a morphological point of view. Comp Biochem Physiol A Physiol.1995;111:519–32. [PubMed]

16. Spector A, Li S, Sigelman J. Age dependent changes in the molecular size of human lens proteins and their relationship to light scatter. Invest Ophthalmol Vis Sci. 1974;13:795–8. [PubMed]

17. Horwitz J. Alpha crystalline. Exp Eye Res. 2003;76:145–53. [PubMed]

18. Raman T, Ramar M, Arumugam M, Nabavi SM, Varsha MK. Cytoprotective mechanism of action of curcumin against cataract. Pharmacol Rep. 2016 Jun;68(3):561-9. doi: 10.1016/j.pharep.2015.12.012. Epub 2016 Jan 22.

19. Thiagarajan R, Manikandan R. Antioxidants and cataract. Free Radic Res. 2013 May;47(5):337-45. doi: 10.3109/10715762.2013.777155. Epub 2013 Mar 11.

20. Jagetia GC, Rajanikant GK. Effect of curcumin on radiation-impaired healing of excisional wounds in mice. J Wound Care. 2004;13:107–9. [PubMed]

21.  Jagetia GC. Radioprotection and radiosensitization by curcumin. Adv Exp Med Biol. 2007;595:301–20.[CrossRef] [PubMed]

22. Jagetia GC, Aggarwal BB. “Spicing up” of the immune system by curcumin” J Clin Immunol. 2007;27:19–35.[CrossRef] [PubMed]

23. Zhou H, Beevers CS, Huang S. The targets of curcumin. Curr Drug Targets. 2011;12:332–47. [CrossRef][PMC free article] [PubMed]

24. Jagetia GC, Rajanikant GK. Acceleration of wound repair by curcumin in the excision wound of mice exposed to different doses of fractionated γ radiation. Int Wound J. 2012;9:76–92. [CrossRef] [PubMed]

23. Schiborr C, Kocher A, Behnam D, Jandasek J, Toelstede S, Frank J. The oral bioavailability of curcumin from micronized powder and liquid micelles is significantly increased in healthy humans and differs between sexes. Mol Nutr Food Res. 2014 Mar;58(3):516-27. doi: 10.1002/mnfr.201300724. Epub 2014 Jan 9. - See more at: http://curcumin.gr/page.php?pid=93#sthash.2CJnnLS7.dpuf

24. Kurien BT, D'Souza A, Scofield RH. Heat-solubilized curry spice curcumin inhibits antibody-antigen interaction in in vitro studies: A possible therapy to alleviate autoimmune disorders. Mol Nutr Food Res. 2010 Feb 9. - See more at: http://curcumin.gr/page.php?pid=93#sthash.2CJnnLS7.dpuf